Harm Jan van Dijk
Zuidelijke, Mediterrane sfeer
Winkelen in Landmarkt op een doordeweekse dag in augustus.
Iedere medewerker hier heeft verstand van lekker en goed eten, binnen het eigen vakgebied: voor alle denkbare vragen over eten, de teelt en de bereiding ervan kun je er terecht, tot in het bijbehorende restaurant: De Proeverij toe.
Het is een hele beleving om hier te winkelen in de levendige sfeer, die doet denken aan Mediterrane, warme landen.
Op deze dag werd er aan de winkelende klanten gebakken banaan in de schil aangeboden, zo uit de hete oven.
De truc van deze bereiding zit ‘m in de (over)rijpheid van de banaan, waardoor de smaak rijker en zoeter wordt. En zo leer je hier iedere dag iets nieuws.
Voor kinderen zijn er op de woensdagen leerzame workshops, waardoor ze bijvoorbeeld kunnen leren hoe je nou een goeie, lekkere pizza kunt maken.
Naast deze educatieve middagen worden er regelmatig uitstapjes met de klanten georganiseerd. Zo worden er komende week samen met de klanten appels geplukt bij een lokale appelteler.
Metropolitane voedselvoorziening
Initiatiefnemer en directeur van Landmarkt, Harm Jan van Dijk vertelt verder over de doelstellingen en uitdagingen van Landmarkt
Aan het tot stand komen van deze lokale versmarkt is een periode van voorbereidingen vooraf gegaan. Na gedegen (wetenschappelijk) onderzoek is een idealistisch plan omgezet in een praktijkvoorbeeld van kleinschalig omgaan met voedsel, waardoor anonimiteit en uniforme voedselvoorziening getransformeerd worden tot transparante lokale handel door lokale boeren, tuinders en ambachtsmensen die hun waren aanbieden in de nabijgelegen overdekte hal van Landmarkt. Om uiteindelijk ook een goede prijs te kunnen garanderen voor deze producenten.
Maar wanneer dat (nog) niet mogelijk is, wordt er van verder weg ingekocht.
Een andere belangrijke uitdaging is het samenwerken met verschillende partijen, organisaties en instellingen zoals kleine lokale ondernemers, familiebedrijven (gemeentelijke) overheden en consumenten.
Dit wordt ook wel een metropolitane voedselvoorziening genoemd; voor een vitaal platteland en een leefbare stad die elkaar in evenwicht houden.
Waar komt ons eten eigenlijk vandaan?
Deze vraag lijkt overbodig, maar onderzoek laat zien dat veel stedelingen tegenwoordig niet meer goed weten waar de groenten groeien, en hoe de kaas gemaakt wordt.
Ook om deze kennis weer op te frissen is Landmarkt ontstaan.
In het restaurant De Proeverij, op dezelfde locatie, wordt er verder gewerkt aan het overbrengen van productkennis en de bereiding van de voedselproducten die bij Landmarkt verkocht worden en zo is kennisoverdracht en educatie rond lekker en duurzaam eten ook een doel. Naast behoud van cultuurhistorie en landelijkheid die voor stedelingen uit het drukke stadse leven belangrijk blijken om even te kunnen ontsnappen aan de drukte van het stedelijke leven van alledag.
Duurzame landbouw en biologische landbouw verschillen en overeenkomsten
Ieder kleinschalig boerenbedrijf werkt op z’n eigen manier.
Zo verbouwen familiebedrijven (vaak nog op een natuurlijke manier) sinds generaties lang gewassen, waarbij de kennis wordt overgedragen van vader op zoon.
Duurzame landbouw en voedselvoorziening richt zich op drie aspecten: people, planet en profit die in evenwicht moeten zijn voor duurzaam- en maatschappelijk verantwoord ondernemen:
1. Sociaal: goede werkgelegenheid, betaalbaar en veilig voedsel, dierenwelzijn en behoud van (cultuurhistorisch) landschap.
2. Milieu- en natuurvriendelijk: weinig gebruik en dus weinig uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingmiddelen naar de bodem, het verminderen van het gebruik van (fossiele) brandstoffen voor verwarmde kas-teelt en transport en dus afname de CO-2 uitstoot.
3. Economisch: een goede opbrengst/ winst.
Geïntegreerde landbouw houdt het midden tussen gangbare (grootschalige) landbouw en biologische landbouw: zo min mogelijk, maar efficiënt gebruik van kunstmest en bestrijdingmiddelen (met behoud van de gewasopbrengst), waardoor er zo min mogelijk resten achterblijven in de gewassen en de natuurlijke omgeving.
Biologische landbouw gaat nog een stapje verder: door gebruik te maken van de natuurlijke processen gebruikt men nauwelijks tot geen chemische middelen, stalmest i.p.v. kunstmest. De opbrengst is hierdoor wel lager en er is meer landbouwgrond voor nodig. Deze bedrijven worden gecontroleerd door controleorganisatie Skal, (die het EKO keurmerk verleend) waarvoor ze een vast bedrag per jaar betalen, waardoor de prijs van het product weer hoger wordt.
De Landmarkt winkels onder een dak
Veel producten worden hier ter plekke verwerkt door specialistische vakmensen; het vlees, de broden, salades en fruitsappen.
De ambachtelijke slager met diervriendelijk vlees
Op het landgoed Palmesteyn worden de vleeskoeien van het ras Blonde d’Aquitaine diervriendelijk en natuurvriendelijk gehouden. ’s Zomers grazen ze in de weiden, waar niet alleen gras groeit maar ook verschillende kruiden en eetbare planten. De kalfjes blijven zo lang mogelijk bij de moeder. ‘s Winters staan ze op ruime stallen met veel stro en krijgen eerlijk voer, zoals pure maïs. Verder krijgen de dieren niet preventief medicijnen toegediend.
Het vlees van deze koeien ondergaat eerst een natuurlijk rijpingsproces en is door al deze factoren mals en mager zonder vochtverlies tijdens het bakken.
Ook in het assortiment van Landmarkt: gevogelte, wild en bijvoorbeeld varkensvlees van het bijzondere ‘zwartpoot varken’.
De biologische bakker Le Perron
Le Perron bakt op een traditionele manier, de hele dag door, verse biologische broden.
Een deel van het graan komt uit de Flevopolder, waar het ter plekke gemalen en verwerkt wordt. De rest komt uit Zuidelijker landen waar meer aanbod is, omdat het klimaat er beter is om granen, als tarwe voor brood te verbouwen.
De kwaliteits vis van firma Tel
Familiebedrijf Tel uit Amsterdam verkoopt vis, vers op het ijs, en een zeer uitgebreid assortiment schaal-, en schelpdieren, zoals garnalen, gamba's, oesters en levende kreeften, inktvis, King crab poten, kikkerbilletjes.
Van bijna onbetaalbare luxe producten tot ‘eenvoudige’ Nederlandse Noordzee vis.
Johnny Longknife en andere (boeren)kazen
Landmarkt streeft naar 50 procent boerenkazen, naast fabriekskazen, afhankelijk van het aanbod uit de streek, zoals Hollandse //witte meikaas// uit Abcoude en diverse boerenkazen uit Ransdorp, De Weere en Zoeterwoude.
Maar als een bijzonder lekker kaasje niet in Nederland voorhanden is, wordt er ook gezocht in het buitenland; zoals de //Johnny Longknife// kazen uit Denemarken (grotgerijpt).
Appels en peren en (seizoens)groenten
Rode en groene paprika’s uit Andijk, bloemkool uit West- Friesland. Spinazie van vruchtbare Noord-Hollandse jonge zeekleibodem, verse tuinkruiden, als dille, koriander, munt en notenkruid uit Andijk, en appels en peren uit Loenen aan de Vecht.
Kruidenierswaren
In Landmarkt worden gangbare A-merken naast duurzame streekproducten uitgestald.
Zo vindt je Cola naast fruitsappen van Vink’s Fruitboerderij uit de Polder, fabriekschips en boerderijchips, biologische bieren van Brouwerij ’t IJ, standaard bloem, en meel van de molen uit Weesp.
Diverse soorten olijfolie, verse knoflookbollen en veel meer…
lees verder op de website van Landmarkt
Voor meer informatie over duurzame ontwikkeling zie bijv. hier
